Gözyaşını göz yüzeyinden toplayan ve burun içine uzanan kanala Gözyaşı kanal denir. Doğuştan veya sonradan tıkanıklıklar oluşabilir. Bu tıkanıklıklar gözyaşına giden delikten burun içine uzanan bölgeye kadar herhangi bir seviyede bulunabilir.
Herhangi bir nedenle burun damlasından Gözyaşı kanalın alt ucuna kadar olan kanal sisteminde bir yerde tıkanıklık olursa, gözyaşı artık burundan içeri ve gözden dışarı akmayacaktır. Tıkanıklık en sık Gözyaşı kanalın gözyaşı kesesinden sonraki bölgesinde meydana gelir. Bu gibi durumlarda dakriyosist içindeki sıvı iltihaplanır ve çapak benzeri, cerahatli bir yapıya bürünür.
Nedeni Gözyaşı kanal tıkanıklığının yerine bağlıdır. Kronik oküler yüzey enfeksiyonları, bazı ilaçların kullanımı ve radyoterapi, dakriyosistin önündeki üst yolda (Gözyaşı, Gözyaşı kanal) tıkanıklığa neden olabilir.
Gözyaşı kanal tıkanıklığı en sık Gözyaşı keseden sonra Gözyaşı kanal seviyesinde meydana gelir. Gözyaşı kanal tıkanıklığı çok daha yaygındır.
Gözyaşı kanal tıkanıklığının tedavisi, Gözyaşı kanal tıkanıklığına neden olan sorunun tedavi edilmesini içerir. Gözyaşı kanal tıkanıklığı olan hasta bir bebek ise, kanalın bir süre kendiliğinden açılması beklenir. Bu sürenin sonunda kanal gelişimi tamamlanmamışsa bir tedavi planı geliştirilebilir. Eğer tıkanıklık bir erişkindeyse, tedavi için tıkanıklığın nedeninin belirlenmesi önemlidir. Eğer tıkanıklığın nedeni bir enfeksiyon ise ya da tıkanıklığa bir enfeksiyon neden olmuşsa doktor antibiyotik reçete edebilir. Tıkanıklık bebeklik döneminde açılmazsa veya yetişkinlik döneminde ortaya çıkar ve zamanla düzelmezse farklı prosedürler kullanılır. Özellikle bebeklerde doktorlar tıkalı tüpe bir kateter yerleştirerek bu tıkanıklığı açabilirler. Bu kateter sıvının boşalmasını sağlar.
Tıkanıklık bir kateter ile tedavi edilemiyorsa, açmak için tıkalı tüpe bir kateter yerleştirilir. Açıldıktan sonra kateter çıkarılır. Bir başka tedavi seçeneği de göz çukurundan buruna bir tüp geçirmektir. Bu tüp kanalın yerine geçer ve sıvının çıkarılmasını sağlar. Cerrahi olarak dakriyosistorinostomi adı verilen bir prosedür uygulanabilir. Bu prosedürde yeni bir kanal oluşturulur. Bu kanal gözün köşesinden buruna doğru uzanır. Bu kanalın kapanmasını önlemek için bir stent yerleştirilir ve kısa bir süre sonra stent çıkarılır.
Göz yaşarması, sosyal aktiviteleri ve günlük yaşamı engelleyebilen bir semptomdur. Gözyaşı kesenin kronik enfeksiyonu sonucu da gözden iltihaplı akıntı oluşabilir. Çeşitli tanı ve teşhis yöntemleri ile tıkanıklığın seviyesi belirlendikten sonra lokal veya genel anestezi altında yaklaşık 20 dakikada endoskopik tekniklerle tıkanıklık açılır. Bu girişimden sonra diğer klasik cerrahi yöntemlerde sık görülen ameliyat sonrası morarma, şişlik, ağrı veya göz çevresinde yara izi oluşmaz. Bu avantajlarından dolayı endoskopik dakriyosistit tedavisi klasik cerrahiye tercih edilmekte ve her geçen gün daha da yaygınlaşmaktadır.
Gözyaşı kanallar yetişkinlerde, çocuklarda ve bebeklerde tıkanabilir. Yetişkinlerde Gözyaşı kanal tıkanıklığının tedavisi şu şekildedir; yetişkinlerde Gözyaşı kanal bebeklerde olduğu gibi kendiliğinden açılamaz. Erişkinlerde ilk olarak dilatasyon, sondalama ve temizleme yöntemleri kullanılır. Bu yöntemler etkisiz kalırsa ameliyat gerekir.
Operasyon, kanalı açmak için gözler ve burun arasındaki uygun bölgeye bir kesi yapılan açık cerrahi prosedürle gerçekleştirilir. Hastanın anatomisi uygunsa, operasyon cildi kesmeden burun içinden kapalı olarak da gerçekleştirilebilir. Burun içinden yapılan ameliyat endoskopik cerrahi olarak da bilinir. Bu iki yöntemin başarı oranları hemen hemen aynıdır.
Hastanın uyarılma durumu, operasyon için kullanılan anestezi türüne bağlıdır. Genel anestezi kullanıldığında cerrah tamamen uyur ve ameliyattan sonra uyanmaya başlar. Bölgesel anestezi kullanıldığında, hasta operasyon sırasında uyanıktır ancak ameliyat bölgesini hissetmez. Lokal anestezi ile ameliyatı daha konforlu hale getirmek için rahatlatıcı ilaçlar kullanılabilir.
Gözyaşı kanal tıkanıklığı (Dsr) ameliyatından sonra hastaneye yatış genellikle gerekli değildir. Göz bandı ertesi gün çıkarılır. Bir süre burun tamponları kullanılmalıdır. Birkaç gün sonra hasta günlük aktivitelerine dönebilir. Tam iyileşme ortalama bir ila iki hafta sürer. Ameliyat bölgesinin hijyenine dikkat etmek ve doktoru yakından takip etmek önemlidir.
Gözyaşı kanal tıkanıklığı (Dsr) ameliyatından sonra ameliyat bölgesinde şişlik, ödem ve ağrı oluşabilir. Sorun ortalama bir hafta içinde azalır. Bu süre zarfında doktorunuz tarafından reçete edilen ilaçların kullanımı rahat ve sağlıklı bir iyileşmeyi destekleyecektir.1 hafta sonra dikişler alınacaktır.